Russen in Coda

Zaterdag was het zover. In de kou en door de harde wind naar het Apeldoornse museum Coda om de collectie Blom te bekijken. Meneer en mevrouw Blom hebben jarenlang werk van Russische kunstenaars verzameld. Onder de titel 'Russische Kunst na de Perestroika' worden deze werken in Coda gepresenteerd.
Nou ben ik over het algemeen nogal kritisch over de presentaties in Coda; niet echt vernieuwend. Af en toe zijn er dingen die ik de moeite waard vind. Zoals nu.

Na de Perestroika is een rekbaar begrip. Ik ga uit van de periode vanaf midden jaren tachtig. Om precies te zijn 1986, als Gorbatsjov aan de macht komt. In de kunst is dit minder nauwkeurig aan te geven en dat kan wel verwarrend zijn. Hoe kijk je naar een werk uit 1978; nog weinig perestroika in die tijd.
De werken laten een zoektocht zien naar de nieuwe vrijheid en mogelijkheden die er daardoor kunnen zijn. Ook zie ik de hele moderne kunstgeschiedenis terug in de werken: Kandinsky, Chagall, Fauvisten. Daarin zie ik het zoeken naar nieuwe vormen. Althans, nieuwe vormen voor de Russen. Het lijkt daardoor of de ontwikkeling een verlate herhaling van de West Europese kunst is.
Dat maakt het noodzakelijk je geest helemaal open te zetten. Daardoor kun je voorkoen om in de valkuil te vallen van 'dit is achterhaald'. Voor ons misschien, maar in de Russische ontwikeling niet!

En ja, ik blijf toch een beetje zitten met de vraag naar wek dat ondergronds is gemaakt. De protestkunst zal er zijn, maar tot nu toe kom ik daarvan niks tegen in wat ik heb gezien. Niet in Assen, niet in het FOAM en nu ook niet in Coda. Nou ja, misschien is dat laatste wel logisch, omdat het gaat over werk van na de Perestroika.
Toch blijft het een beetje knagen. Misschien komt er nog wat? Ergens in een museumpje.

In ieder geval blijft dat dit een expositie is die de moeite waard is. En de catalogus ziet er goed uit, hoewel de kleuren hier en daar afwijken. Dat is niks nieuws, maar wel jammer.

Is er verder nog wat te zien dat de moeite waard is? Nou nee.

Karin en ik vinden onszelf terug in een café. Onze café-buren zitten tegenover elkaar en communiceren via de smartphone; met elkaar of met de buitenwereld. Niet uniek meer natuurlijk, maar iedere keer verbaas ik me weer.

Nog even terug naar de Russen. De tweede fot van links is één van de meest bijzondere werken; titel 'Michelangelo aan de ochtendhemel' (J. Ostrov, 2001). Ik sta recht voor het schilderij en zien alleen strepen. Schuin over het doek; van links boven naar rechts onder; links onder een kleine maan. Met hetzelfde standpunt maak ik een foto en dan verschijnt het gezicht!

Het kille oosten

Even weg uit Apeldoorn en daardoor kwam ik terecht in Almelo. Dat lijkt toevalliger dan het is, want het wel mooi om een gepland bezoek aan mijn goede vriend en fotograaf Bert Holtmann (www.bertholtmann.nl). Nu wil het geval, dat Almelo al heel lang ken. In de jaren zestig en het begin van de zeventiger kwam vrijwel dagelijks daar, Vanwege studie. Ik heb nooit het gevoel gehad, dat de stad uitblonk in schoonheid, maar dat kan ook te maken hebben met het geschiedvervalsende karakter van het geheugen.
In ieder geval heeft de stad niet echt moeite gedaan om die indruk ongedaan te maken. Het begint al bij de aankomst met de trein. Het station is in zijn kern nog dezelfde kaalheid van 40 jaar geleden. Het is groter geworden en heeft twee ingangen, maar de kaalheid is gebleven. Mijn gevoelstemperatuur die toch al heel erg laag was werd er niet hoger door. Dat is jammer, want als ik toch op pad bent wil ik ook wat warme inspiratie kunnen meenemen.
Goed, dat was het begin. Een paar minuten wandelen vanaf het station kom je in een akelige nieuwbouw toestand. Een winkelcentrum, door de kou vrijwel uitgestorven. Ik hoop in ieder geval voor de winkeliers maar dat het door de kou komt dat er geen mens te bekennen is.
Misschien zijn kou en recessie ook geen gelukkige combinatie om een winkelcentrum met deze uitstraling te bezoeken.

Gelukkig zijn er ook wel kleine en aantrekkelijke straatjes te vinden. Alleen nu even niet, dat komt een volgende keer als ook de temepratuur wat beter meewerkt.