Vrouwen van de Revolutie - Rusland 1907 - 1934 & Fuck Off 2 (curated by Ai Weiwei e.a.) in het Groninger Museum

10 JULI 2013, 21:48

Na het bezoek aan het obesitas-instituut, het verslinden van een heerlijk ongezonde vette hap en witte wijn is het tijd om de balans van mijn bezoek aan het Groninger Museum op te maken. En dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, vooral als ' t gaat om de expositie Fuck Off 2. Eerst maar de Russische vrouwen. de expositie toont werken van vrouwelijke avant-gardisten van 1907 tot 1934; geëmancipeerdeen zelfverzekerde kunstenaars nast hun mannelijke collega's. Geïnspireerd door de internationale avant-garde, vooral de kubisten in Frankrijk en de futuristen in Italië. Een andere drijfvaaer zijn de revolutionaire ideeën uit die tijd. Naar mijn idee wordt het nogal groots aangezet. Kubistisme, suprematisme, contructivisme, kubo-futurisme, ja die stromingen zijn duidelijk in het werk. De expo laat niet zien dat zij door hun werk cruciaal waren voor de artistieke en maatschappelijke ontwikkeling van hun tijd. Het feit dat zij duidelijk manifesteerden als een groep vrouwen naast en gelijkwaardig aan de mannelijke kunstenaars is wel het belangrijke maatschappelijke aspect. Eerder als vrouw, dan als kunstenaar. Het is ook geen gote expo en dat hoeft geen bezwaar te zijn als het de kern raakt van het werk van deze kunstnaars. Hebben ze zich in hu werk uitsluitend gericht op schilderen (met uitzondering van een stille film uit 1924)? De catalogus is uitverkocht; ik heb bladerend door het inkijk exemplaar het idee gekregen, dat er veel meer te vertellen is dan de expo laat zien. Alleen soms al door de portretten van de kunstenaars zelf. Krachtige gezichten. De catolugus is een Duitstalige uitgave, tja. En de tweede expositie, Fuck Off 2, brengt me in verarring. Heftig, rauw, hard, confronterend, niet voor tere zielen, protest, kritisch commentaar op gebeurtenissen. Zonder voorbereiding helemaal een dreun na de rustiger werken van de Vrouwen van de revolutie.

Groningen en omstreken

10 JULI 2013, 14:18

Stad en Ommelanden. Ik zit op het kille terras uit de wind in een deel van de Ommelanden. Veendam of all places. Wat moet je in godsnaam daar zoeken? Nou, helemaal niks eigenlijk. Het heeft een centrum, dat is al heel wat; en een oud gebouw, waarschijnlijk het stadhuis. Verder ontdek ik een paar straten. Al met al niet iets om een natte rug van te krijgen. Er is wel beweging daar. Een enkeling drinkt koffie of misschien wel Veendammer broen wotter, koffie met advocaat en slagroom. Verder schuifelt de mens hier langzaam van A naar B. Er is geen haast. wel es een fietser; sneller gaat het niet. Af en toe valt een korte groet te horen. Veendam en strokarton, denk ik, maar of dat klopt weet ik nu even niet. Misschien alleen in mijn dromen. Nou is Veendam niet een plaats om van te dromen.Er is wel een brede sloot. Ik denk een kanaal waarin de naam Groningen vast ook voorkomt. Groninger Diep of zoiets. Maar misschien ook alleen in mijn dromen. Oeps, een rolschaatsster zoeft langs! 'Wie goat lower zitten' , hoor ik naast me, dat is Veendams voor we gaan op de lage plek zitten (op een bankje in plaats van op een stoeltje). Op reis in eigen land! Namen die ik niet ken: Kropswolde, Martenshoek. Hogezand-Sappemeer dan weer wel. Mijn buren komen niet uit Veendam; ze zien hoofddoekjes en concluderen dat die hier dus ook zijn, al is het bij hen veel erger. Tussen de koffie met slagroom door komen de liefdesverhalen op tafel. Ze moeten niks met de mannen, alleen een etentje, verder niet. Zo gaat het gesprek voor zover ik het kan volgen. Tijd om de reis terug te beginnen. 

Deventer op Stelten 2013

09 JULI 2013, 20:31

Ik zwerf door de zonnige straten en laat me onbezorgd verrassen door de meest vreemde figuren. Wat is hier aan de hand, waar komt al dat vreemde volk vandaan? Laat ik het nog es hebben over dit festival. Ieder jaar - in het eerste weekend van juli - staat Deventer min of meer op z'n kop. Uit de hele wereld komen groepen naar de IJssel-stad. Het uitgangspunt is dat het gaat om groepen die op stelten optreden. Langzamerhand wordt daarmee steeds meer de hand gelicht, zo lijkt het in ieder geval. Ik zie steeds meer niet-steltlopers. Maar dat de pret niet echt drukken. 'Miep, tjirp', daar zijn de struisvogels 'Struzzi' van Teatro Pavana. En in een wolk van stoom en rook springen de 'paarden' van Tutatis, de Caballos de Menorca uit Catalonië naar voren. Maken dat je wegkomt, ze zijn superwild! En van de andere kant komen 'Les Poupées Géantes' van Transe Express. Drie metershoge operazangeressen in grote kleurrijke jurken schrijden zingend over de Brink; begeleid door een groep van 7 scherpe drummers. Wat een feest in de zon! Dat was het weekend van 6 & 7 juli 2013. Inmiddels heb ik een diaserie gekoppeld aan mijn website, waarin een selectie is opgenomen: www.fpdeboer.com/DeventerOpStelten2013/ en is de mogelijkheid ontstaan om foto's te bestellen via www.oypo.nl/fokkepdeboer/.

Morgen naar Groningen. Naar het Groninger Museum. Voor de Russische vrouwen.

Camping in de regen

Voorzichtig duw ik de deur een beetje open. Voor is een donkere ruimte met grote machines, donkere ogen kijken me aan. Machinale ogen lijken achterdochtig mij aan te staren. Floep, het licht gaat aan en de ruimte openbaart zich een beetje meer. Voorzichtig doorlopen naar een tweede ruimte.
Langwerpiger dan de eerste. Weer een donker gat. Aan het eind glimt een bak. Een roestvrijstalen bak. Ik sta oog in oog met de afwasbak.
Inmiddels heeft de deur naar de vrije wereld zich geruisloos gesloten.
Hij valt niet met een droge klik in het slot, maar ik ben verbaasd als dat wel gaat gebeuren. De ruimte is vrij toegankelijk van 's morgens acht uur tot 's avonds negen uur. Wat gebeurt er als je om negen uur nog binnen bent? Of als camping helemaal dicht gaat voor een aaantal maanden en je nog even de afwas doet?
Een doffe kloink stel ik me voor. Een deur die niet meer open kan en in de maanden daarna ben je overgeleverd aan de wasmachines, de gasaansluitingen, de waterkranen en de droogmachines. Eindelijk kunnen ze zich wreken op al die botte en smerige vakantiegangers die hen volstoppen met hun stinkende kleding of vieze vaat.
Ik wil niet in deze nachtmerrie blijven. er is maar één mogelijkheid. Zorgen dat ik voor sluitingstijd weg ben.
Het druilt de hele dag, soms duilerij waar je  goed nat van wordt en som swat minder doordringend. En de kou dringt door je heen. Dwars door mijn dikke jas en dwars door mijn net zo dikke vest. En ziet Interlaken er ook uit: koud.
Wat doen we in godsnaam in dit kille oord! Ja, de boodschappen voor de komende weekend-dagen; da's alles. Niet eens zo heel veel, maar een paar elementaire  zaken zijn nodig. Dus dat doen we dan maar. 
Camping Manor Farm is hetzelfde laken een pak. Koud, nat en vooral troosteloos. Maar wel erg veel prettige luxe; warm douche die ook nog es niks kost. En dat in een verwarmde ruimte.
Alleen de ruimte voor af- en gewone was. Wat een drakenhol.

 

 

Op campings zie je soms rare snuiters zoals deze camper

De Slag om Ruigenrode

Ik zit er wel een beetje mee in mijn maag. Ik hou helemaal niet van een slagveld en toch sta ik langs de lijn van een slagveld. Geen echt slagveld hoor, maar toch, het is een slagveld. Bert heeft me uitgenodigd voor het Historisch Festival. Bert is mijn Almelose fotografenvriend. En dat festival draait om het slagveld van de Slag om Ruigenrode.
Wat gebeurt hier. Bert is als een kind zo enthousiast over de kampementen, over het hoge waarheidsgehalte van de kleding en de wapens van de ‘soldaten’ en andere bewoners van de tenten. En daar sta ik tussen en ook ik kijk gefascineerd om me heen. En vind dat Napoleon wel goed gecast is. Langzamerhand maken de ‘soldaten’ van de Hollandse, Franse en Engelse legers zich klaar voor de veldslag.
 
Hoe je het ook wendt of keert, ik kijk naar een geromatiseerde oorlog. Wij kijken naar een geromantiseerd beeld. Maar oorlog is oorlog. Ook hier sneuvelen mensen; niet echt natuurlijk, maar het moet wel echt lijken. Ook hier lopen de troepen hun dood tegemoet; niet echt natuurlijk, maar het moet wel echt lijken. Ze lopen de kruitdampen tegemoet.
En wij kijken.
Kijken onze nakomelingen over tweehonderd jaar ook naar de geromatiseerde oorlogen van de twintigste en eenentwintigste eeuw? De oorlogen waarvan we nu de verschrikkingen verafschuwen?
Of is dit een manier om het historisch besef te vergroten? In dit geval de historie van Almelo.

Ik zit er mee in m’n maag. En blijf kijken naar het slagveld. Daarom heb ik de foto’s verouderd. Ik wil de tragiek van de oorlog laten zien en tegelijkertijd dat we daar in 2013 naar staan te kijken.

Sjoerd Buisman in CODA

Ik ben in de afgelopen jaren niet enthousiast geweest over CODA. Regelmatig val ik in nostalgisch verlangen naar het oude Van Reekummuseum. Vergeleken met CODA is dat een klein museum geweest; een deel van de schouwburg dat er aangeplakt leek. Maar oh oh, wat waren er vaak mooie dingen te zien. Grensverleggend is een betere omschrijving. En veel grafisch werk. En sierraden.
Waar is de oude collectie eigenlijk gebleven?
Terug naar CODA anno nu. n 2013 b3n ik inmddels al vake in CODA geweest dan in heel 2012! En niet uit verveling. Het lijkt alsof het museum vast besloten is om boven zichzelf uit te stijgen. 'Russische Kunst na de Perestroijka', het houten speelgoed dat in sanatorium Berg & Bosch is ontworpen en gemaakt en dan nu Sjoerd Buisman.
Dit is andere koek dan de door iedereen die een penseel kan vasthouden geschilderde portretjes van Máxima of een serie theepotjes!
Buisman doet permanent onderzoek naar natuurlijke groeiprocessen. Al vanaf de jaren zestig tekent, fotografeert, analyseert en experimenteert hij. Wat gebeurt er als je een plant op z'n kop hangt of een jonge boom horizontaal plant?
De resulteten van dit onderzoek verwerkt hij op allerlei manieren. In zijn tekeningen, in zijn foto's, in zijn sculpturen. Dat maakt deze expo interessant: het is een eenheid in verscheidenheid. De werken vloeien logisch uit elkaar voort. Het levert een mooi traject om te bewandelen.
Wel raar dat de expositie gespleten wordt door het werk van Pieter Puype, van de kwartjesfontein. Als een grote donkere splijtzwam duwt dat werk zich door het universum van Buisman.

 

Russen in Coda

Zaterdag was het zover. In de kou en door de harde wind naar het Apeldoornse museum Coda om de collectie Blom te bekijken. Meneer en mevrouw Blom hebben jarenlang werk van Russische kunstenaars verzameld. Onder de titel 'Russische Kunst na de Perestroika' worden deze werken in Coda gepresenteerd.
Nou ben ik over het algemeen nogal kritisch over de presentaties in Coda; niet echt vernieuwend. Af en toe zijn er dingen die ik de moeite waard vind. Zoals nu.

Na de Perestroika is een rekbaar begrip. Ik ga uit van de periode vanaf midden jaren tachtig. Om precies te zijn 1986, als Gorbatsjov aan de macht komt. In de kunst is dit minder nauwkeurig aan te geven en dat kan wel verwarrend zijn. Hoe kijk je naar een werk uit 1978; nog weinig perestroika in die tijd.
De werken laten een zoektocht zien naar de nieuwe vrijheid en mogelijkheden die er daardoor kunnen zijn. Ook zie ik de hele moderne kunstgeschiedenis terug in de werken: Kandinsky, Chagall, Fauvisten. Daarin zie ik het zoeken naar nieuwe vormen. Althans, nieuwe vormen voor de Russen. Het lijkt daardoor of de ontwikkeling een verlate herhaling van de West Europese kunst is.
Dat maakt het noodzakelijk je geest helemaal open te zetten. Daardoor kun je voorkoen om in de valkuil te vallen van 'dit is achterhaald'. Voor ons misschien, maar in de Russische ontwikeling niet!

En ja, ik blijf toch een beetje zitten met de vraag naar wek dat ondergronds is gemaakt. De protestkunst zal er zijn, maar tot nu toe kom ik daarvan niks tegen in wat ik heb gezien. Niet in Assen, niet in het FOAM en nu ook niet in Coda. Nou ja, misschien is dat laatste wel logisch, omdat het gaat over werk van na de Perestroika.
Toch blijft het een beetje knagen. Misschien komt er nog wat? Ergens in een museumpje.

In ieder geval blijft dat dit een expositie is die de moeite waard is. En de catalogus ziet er goed uit, hoewel de kleuren hier en daar afwijken. Dat is niks nieuws, maar wel jammer.

Is er verder nog wat te zien dat de moeite waard is? Nou nee.

Karin en ik vinden onszelf terug in een café. Onze café-buren zitten tegenover elkaar en communiceren via de smartphone; met elkaar of met de buitenwereld. Niet uniek meer natuurlijk, maar iedere keer verbaas ik me weer.

Nog even terug naar de Russen. De tweede fot van links is één van de meest bijzondere werken; titel 'Michelangelo aan de ochtendhemel' (J. Ostrov, 2001). Ik sta recht voor het schilderij en zien alleen strepen. Schuin over het doek; van links boven naar rechts onder; links onder een kleine maan. Met hetzelfde standpunt maak ik een foto en dan verschijnt het gezicht!

Het kille oosten

Even weg uit Apeldoorn en daardoor kwam ik terecht in Almelo. Dat lijkt toevalliger dan het is, want het wel mooi om een gepland bezoek aan mijn goede vriend en fotograaf Bert Holtmann (www.bertholtmann.nl). Nu wil het geval, dat Almelo al heel lang ken. In de jaren zestig en het begin van de zeventiger kwam vrijwel dagelijks daar, Vanwege studie. Ik heb nooit het gevoel gehad, dat de stad uitblonk in schoonheid, maar dat kan ook te maken hebben met het geschiedvervalsende karakter van het geheugen.
In ieder geval heeft de stad niet echt moeite gedaan om die indruk ongedaan te maken. Het begint al bij de aankomst met de trein. Het station is in zijn kern nog dezelfde kaalheid van 40 jaar geleden. Het is groter geworden en heeft twee ingangen, maar de kaalheid is gebleven. Mijn gevoelstemperatuur die toch al heel erg laag was werd er niet hoger door. Dat is jammer, want als ik toch op pad bent wil ik ook wat warme inspiratie kunnen meenemen.
Goed, dat was het begin. Een paar minuten wandelen vanaf het station kom je in een akelige nieuwbouw toestand. Een winkelcentrum, door de kou vrijwel uitgestorven. Ik hoop in ieder geval voor de winkeliers maar dat het door de kou komt dat er geen mens te bekennen is.
Misschien zijn kou en recessie ook geen gelukkige combinatie om een winkelcentrum met deze uitstraling te bezoeken.

Gelukkig zijn er ook wel kleine en aantrekkelijke straatjes te vinden. Alleen nu even niet, dat komt een volgende keer als ook de temepratuur wat beter meewerkt.

Museum voor Moderne Kunst Arnhem

Het begint goed vandaag. Ik ga naar Arnhem voor de expo 'Physical - and Virtual - Bodies' en wat blijkt als ik binnen sta? De expositie is vanaf zaterdag 16 februari 2013 te bekijken. Vandaag is het vrijdag de vijftiende.
Ik ontdek dit kleine drama als voor de ingang van de expositie sta en mijn doorgng geblokkeerd wordt door een koord. Hè, wat is er aan de hand? En dan zie ik het: een dag te vroeg in het museum.

Zo raak ik verzeild in de Neorealisten (Dick Ket, Raoul Hynckes, Carel Willink, Wim Schumacher). Een Nederlandse stroming die zich in de jaren twintig van de vorige eeuw afkeert van het kubisme en een eigen realistische stijl ontwikkelt. Kan ik snel mee klaar zijn, maar ik heb de tijd.
Zwerf dus door de zalen met neorealisten. het is wel een mooi overzzicht. Gebaseerd op de expositie die in 1960 hier is georganiseerd. Wat is er namelijk aan de hand. Na de oorlog raken de neorealisten uit beeld, omdat het geassocieerd wordt met de Duitse voorliefde voor realistische kunst. Het werk is dus goedkoop en in Arnhem gaat de directie r van uit dat het om een tijdelijke dip gaat. Een groot aantal werken kan goedkoop woren aangekocht en in 1960 is de tijd rijp om een expositie te organiseren.

Fiona Tan. Twee grote videoprojecties. Dezelfde installatie waarmee zij in 2009 Nederland vertegenwoordigt op de Biënnale van Venetië. Uitgangspunt zijn de ontdekkingsreizen van Marco Polo in de dertiende eeuw vanuit Venetië. Titel 'Disorient'. Verschillende werelden, verleden en heden, fictie en werkelijkehid komen samen.
Groot en vermoeiend om naar te kijken! Dat is geen oordeel over de kwaliteit, want die is dik in orde. Ik vind het op dit moment vermoeiend om naar te kijken.

En dan is er koffie. Al moet ik daarvoor wel het museum verlaten en door een andere ingang naar het museumcafé.

 Hieronder vier beelden uit de installatie van Fiona Tan.

En dan nog een paar beelden uit de collectie. In het midden Marlène Dumas ('guilt of the privileged' (1988))
en rechts 'peso' uit 2006 van Regina José Galindo.

Dit werk van Dumas is geïnspireerd op een still uit de film 'Et Dieu créa la femme', waarop Brigitte Bardot naakt op het strand ligt.

Museum Coda

Het is niet dat ik er vaak kom. Slechts af en toe krijg ik de drang om naar Coda te wandelen. Ik ben een regelmatige bezoeker van musea, omdat het een bron van inspiratie is. Het stimuleert kijken, ik ontdek wat ik de moeite waard vind en wat niet, ik blijf op de hoogte van de ontwikkelingen. Van sommige tentoonstellingen word ik blij van andere minder of helemaal niet. Helemaal mooi is het als het stimuleert om nieuwe dingen uit te proberen of mij op ideeën brengt. Museumbezoek hoort bij mijn werk. Een fotograaf die geen museum bezoekt kan ik me nauwelijks voorstellen.

Terug naar Coda. Er zijn drie exposities: ADO Speelgoed, sieraden en 055 (Apeldoornse kunstenaars). De eerste, het ADO spul, past in de categorie blij-maken!
Het eerste wat zie als ik de museumzaal binnenkom is een groet tafel met speelgoed van hout. En een woud van latten.
  

ADO staat voor een bijzondere collectie speelgoed dat in de periode 1927- 1955 is ontworpen door Ko Verzuu. Het werd gemaakt als arbeidstherapie in het sanatorium Berg & Bosch. Meer informatie vind je op de website van Coda.
Het latten-woud symboliseert vast het bos van Berg & Bosch.

En direct ontdek je wat de inspiratie van Ko is geweest: Piet Mondriaan, Theo van Doesburg, Gerrit Rietveld: De Stijl.
Dat maakt deze expo al de moeite waard: de relatie tussen de ontwikkeling van dit speelgoed en haar inspiratiebron.
  Het eerste podium is voor het werk van Rietveld c.s.

Voor de kinderen onder ons draait Klokhuis-uitzending over de Stijl. Parrallel hieraan is de speciale expositie voor kinderen ‘Keepvogel en Kijkvogel: in het ritme van Mondriaan’. Kinderen leren in deze tentoonstelling de wereld van Mondriaan kennen.
Kinderen meenemen naar Coda? Zeker! Ik vind het een mooie manier om kinderen kennis te laten maken met het museum. Er is een werkplaatsje ingericht waar je zelf speelgoed in elkaar kunt zetten en er staat speelgoed klaar om me te spelen. Echt, zet je kinderen in de bakfiets en ijl naar Coda! Het kan nog tot 17 maart 2013.
    
Trouwens, ik vind het een prachtig woord: IJLDIENST (middelste foto boven).
Blijven nog twee exposities over. ‘Un peu de terre sur la peau’, hedendaagse sieraden van van internationale kunstenaars. Ik ben niet zo dol op keramiek en misschien wel daarom ook niet erg onder de indruk van deze expositie. En daarmee doe ik de verschillende kunstenaars natuurlijk geen recht; het is ook geen beoordeling, maar een kwestie van persoonlijke smaak.
De derde expo is ‘055: Apeldoorn Art’. Apeldoornse kunstenaars hebben twee van hun meest recente werken ingeleverd.
Ik weet niet goed wat ik er mee moet. Misschien ook wel omdat het totaal hap snap hangt zonder onderlinge verbinding? Er is namelijk niet gekozen voor een thema of iets dergelijks. Het gaat om een beeld te geven van de actuele stand van zaken in de Apeldoornse kunst. En dat overtuigt mij niet. Misschien hoeft dat ook niet, een onderling verbindend thema. Dan is wel zaak, dat ieder werk ook helemaal op zichzelf gepresenteerd wordt. Ik wil door de manier van presenteren niet onbewust verleid worden tot het zoeken naar relaties die er niet zijn.

En van de foto’s werd ik niet opgewonden. Ik neem er één: ‘China boven Berlijn’. Mooi afgedrukt. Zo kun je veel landen boven Berlijn laten zweven, maar is in dit geval China een bedreiging voor Berlijn? Of een uitdaging? Of een kans? Of alles tegelijk? Of niks van dat alles?

   ????
Deze foto is auteursrechtelijk beschermd en mag niet gekopieerd worden! Ik gebruik hier ook niet de hele foto, maar een deel als voorbeeld.