Tussen dwang en belofte

Als je er voor staat zou je het niet zeggen, een klein huisje en in het midden van de gevel een knusse voordeur. Karin en ik kijken elkaar aan: ‘Is het hier?.  We staan oog in oog met het Drents Museum.

Binnen is alles ander. Het museum heeft onder de grond een enorme ruuimte gecreeërd. Wit en strak.
‘De Sovjet Mythe’ is de expositie waar het om te doen is. Toen we voor de ingang stonden , dachten we: ‘klein gebouw, dus in een uurtje zijn we wel klaar’!
Ik kan vast vertellen dat je dat wel kunt vergeten! De onzichtbere ruimte herbergt een  omvangrijke expositie. Omvangrijk in aantal en omvangrijk qua inhoud


Wat een mooie expositie. Dat begint al bij het eerste werk, ‘Ochtend van Spaanse pioniers in het zomerkamp’ van Petr Perovitsj Kontsjalovskij uit 1939. Een doek van 2 bij ruim 3 meter.
Het onderwerp is duidelijk, 1939 is tijdens de Spaanse burgeroorlog. Een tijd van horror in Spanje entieners werden daarvan verlost door ze in de Sovjet Unie op te vangen. Maar er zit een addertje onder het gras: uiteindelijk mogen de jongeren niet terug naar moederland. Ze moeten in de Sovjet Unie blijven. Kijk je met die kennis naar het werk, dan krijg je een brok in je keel.
 

Kijk maar es goed naar dit werk. Wat zie je, wat weet je en wat voel je. Verlost van de ellende thuis, maar met een onzekere toekomst in het vooruitzicht. En dat weten ze nog niet! Het greep ons bij de keel.
Dan wil ik blijven kijken. De emotie in het schilderij en de geschiedenis die het representeert.  Het houdt me vast en laat me fantaseren. Probeer het maar!
Ik sta wat langer stil bij dit werk, omdat het niet het enige werk is dat zo’n effect heeft op mij als kijker. Zo lopen we van werk naar werk en onverwacht zijn we drie uur verder.
      
Tussen dwang en belofte. De Sovjetkunst heeft het stempel ‘propagandakunst’ en dat is niet bedoeld als een compliment. Deze expositie laat zien dat de kunst uit Sovjet Unie in de periode 1939 tot 1960 veelzijdiger is.
Ook bekende avantgardisten als Kazimir Malevitsj waren in de beginjaren overtuigd van de belofte die de revolutie had gebracht. Pas in de jaren dertig, toen de repressie van Stalin groeide en groeide werd ook dwang om passende kunst te maken die een irreeël beeld van de werkelijkheid ging geven. En soms toch nog met een kritisch toontje.
En ook worden de gigantische doeken geschilderd waarop Stalin als een god wordt aanbeden.Of, zoals hier de vergadering van het Centraal Comité toespreekt.
O, o, wat ging er met je gebeuren als je in de buurt van Stalin mocht zitten of staan? De mensen waren onderdeel van een ongewisse toekomst. De sfeer kon omslaan en dan zat je snel en langdurig in de Goelach Archipel; dan had je nog geluk gehad ook, want in één moeite door werd je geliquideerd door de geheime dienst.Dat dubbele - dwang en belofte - zit in veel schilderijen.



Hieronder een overzicht van meer werk.

 

View Full Album

Wat een indrukwekkende expositie! Iedereen die van kunst en geschiedenis houdt en iedere kunstenaar moet deze expositie gaan bekijken. Beter nog, iedereen moet gaan kijken.
En dan niet even snel snel, maar neem de tijd om te kijken en te ontdekken wat er te zien is!

Dus: gaat dat zien!  Nog tot 9 juni 2013 in het Drents Museum in Assen. Klik hier voor informatie over het museum.
O ja, ik schreef over het museum dat wit en strak onder de grond is gebouwd. Kijk en verbaas je.

View Full Album